1. توافق بر داوری:

• • فرآیند داوری با توافق طرفین برای ارجاع اختلاف به نهاد آغاز می‌شود. این توافق می‌تواند در قالب یک شرط داوری در قرارداد اصلی یا یک توافق مستقل، قبل یا پس از بروز اختلاف صورت گیرد. در این مرحله، طرفین نوع داوری، قوانین قابل اعمال، تعداد داوران و سایر شرایط مربوطه را تعیین می‌کنند.

2. تشکیل هیئت داوری:

• • پس از توافق، مرحله انتخاب داوران آغاز می‌شود. بسته به توافق طرفین یا تشخیص نهاد، یک یا چند داور می‌توانند برای رسیدگی به پرونده انتخاب شوند. داوران باید بی‌طرف، مستقل و دارای تخصص مرتبط با موضوع اختلاف باشند. در برخی موارد، هر یک از طرفین، داور خود را انتخاب کرده و داور سوم توسط داور اختصاصی آنها یا نهاد داوری تعیین می‌شود تا به عنوان سرداور عمل کند.

3. تنظیم و ابلاغ درخواست داوری:

• • طرفی که خواهان داوری است، باید درخواست رسمی داوری خود را به نهاد و طرف مقابل ارائه دهد. این درخواست شامل شرح مختصری از اختلاف، درخواست‌های حقوقی و مستندات اولیه است. طرف مقابل نیز در یک مهلت معین، پاسخ خود را به درخواست داوری ارائه می‌دهد که می‌تواند شامل دفاعیات و هرگونه اعتراضات مقدماتی باشد.

4. نشست‌های مقدماتی، تعیین برنامه رسیدگی و امضای قرارنامه داوری:

• • پس از تشکیل هیئت داوری، یک یا چند نشست مقدماتی با حضور طرفین و داوران برگزار می‌شود. در این نشست‌ها، برنامه زمانی رسیدگی، مهلت‌های ارائه مستندات و شواهد، تاریخ جلسات استماع و سایر مسائل اجرایی تعیین می‌شود. هدف از این نشست‌ها، اطمینان از یک فرآیند منظم و موثر و امضای قرارنامه داوری است.

5. جمع‌ آوری و تبادل مستندات:

• • در این مرحله، طرفین تمامی مستندات و شواهد خود را جمع‌ آوری و به هیئت داوری ارائه می‌دهند. هر طرف فرصت دارد به مستندات ارائه شده توسط طرف مقابل پاسخ دهد و از طریق سوالات کتبی یا درخواست توضیحات بیشتر، شفافیت بیشتری ایجاد کند. این تبادل اطلاعات به داوران کمک می‌کند تا درک کاملی از موضوع اختلاف داشته باشند.

6. جلسات استماع:

• • جلسات استماع بخش اصلی فرآیند داوری است که در آن طرفین شواهد و استدلال‌های خود را به‌ صورت شفاهی مطرح می‌کنند. این جلسات ممکن است شامل شهادت شهود، کارشناسان و ارائه مستندات بیشتر باشد. در طول جلسات استماع، داوران سوالات خود را مطرح می‌کنند تا جنبه‌های مختلف پرونده را به‌طور کامل بررسی کنند. این جلسات ممکن است به‌صورت حضوری یا از طریق ویدئو کنفرانس برگزار شود.

7. بررسی و تحلیل شواهد:

• • پس از اتمام جلسات استماع، داوران به بررسی دقیق شواهد و مستندات ارائه شده می‌پردازند. این مرحله شامل تجزیه و تحلیل حقوقی و فنی موارد مطرح شده توسط طرفین است. داوران ممکن است مشاوره‌ های تخصصی بیشتری را درخواست کنند یا از کارشناسان مستقل در تحلیل جنبه های تخصیصی پرونده کمک بگیرند.

8. صدور رأی داوری:

• • پس از بررسی کامل شواهد، هیئت داوری رأی خود را صادر می‌کند. این رأی شامل تصمیم‌گیری نهایی در مورد موضوعات مطرح شده و دلایل حقوقی و فنی آن است. رأی داوری الزام‌آور است و طرفین موظف به اجرای آن هستند. رأی ممکن است شامل تعیین عاملان زیان، میزان خسارت، نحوه جبران آن و هرگونه اقدامات اجرایی باشد.

9. اجرای رأی داوری:

• • پس از صدور و ابلاغ رأی، طرفین ملزم به اجرای آن هستند. در صورت عدم اجرای داوطلبانه رأی، طرف برنده می‌تواند از دادگاه‌های داخلی یا هر دادگاه خارجی که محکوم علیه در آن دارای اموالی است، برای اجرای رأی کمک بگیرد. آرای داوری داخلی، معمولا همانند احکام قضایی اجرا میشوند. در خصوص آرای داوری خارجی، کنوانسیون شناسایی و اجرای آرای داوری خارجی نیویورک 1958 که ایران نیز به آن ملحق شده است، حاکم است. این کنوانسیون موجب تسهیل اجرای آرای داوری خارجی میشود. 

10. اختتام پرونده:

• • پس از صدور و ابلاغ رأی داوری یا حل و فصل موضوع از طریق دیگر، پرونده رسماً مختومه می‌شود. نهاد ممکن است گزارشی نهایی از فرآیند و نتایج به طرفین ارائه دهد که شامل خلاصه‌ای از تصمیمات و اقدامات انجام شده است.

فرآیند داوری نهاد بین‌المللی داوری فناوری و دانش‌بنیان به‌ گونه‌ای طراحی شده است که ضمن حفظ عدالت و شفافیت، کارآمدی و سرعت لازم را برای حل اختلافات پیچیده در حوزه‌ های فناوری و دانش‌بنیان فراهم آورد. این فرآیند با رعایت دقیق اصول حرفه‌ای و استانداردهای بین‌المللی، به عنوان یکی از ابزارهای موثر و معتبر در حل و فصل اختلافات شناخته می‌شود.